Wiele osób melduje jednoosobową działalność gospodarczą w Niemczech nie mając świadomości o odpowiedzialności, jaka wiąże się z prowadzeniem „Gewerbe”. Warto jednak dowiedzieć się co nas czeka najlepiej jeszcze przed otwarciem własnej firmy. Dzięki temu dowiemy się i przy okazji zabezpieczymy przed ewentualnym ryzykiem i skutkami prowadzenia własnej firmy w Niemczech.
Na co należy zwrócić uwagę w odniesieniu do odpowiedzialności ponoszonej przez jednoosobową działalność gospodarczą? Ten artykuł zawiera wszystkie informacje na temat ryzyka, jaki ponosi właściciel jednoosobowej działalności, który w przeciwieństwie do udziałowców spółek kapitałowych, takich jak spółka z o.o., odpowiada swoim prywatnym majątkiem.
Założyciele przedsiębiorstwa jednoosobowego, spółki prawa cywilnego (Gesellschaft bürgerlichen Rechts, GbR) lub spółki partnerskiej (Partnergesellschaft, PartG) odpowiadają zawsze swoim majątkiem prywatnym. Natomiast w innych formach prawnych jak np. spółki kapitałowe (sp. z o.o. – GmbH, S.A. – AG) odpowiedzialność jest ograniczona: udziałowcy spółki z o.o. odpowiadają jedynie za wartość wniesionych przez siebie wkładów. Warto mieć to na uwadze, będąc właścicielem małej firmy lub przedstawicielem wolnego zawodu, pracującym samodzielnie lub ze wspólnikami. Osiągając pewien poziom ryzyka, należy rozważyć zmianę formy prawnej, która pozwoli ograniczyć naszą odpowiedzialność w jednoosobowej firmie. W ten sposób można uniknąć odpowiedzialności z majątku osobistego.
W tym wpisie zostały przedstawione wszystkie istotne fakty, które każda powinna znać każda osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, GbR lub PartG.
Jednoosobowy przedsiębiorca ryzykuje swoim prywatnym majątkiem
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest jedną z najczęstszych form prawnych w Niemczech w nowo powstających firmach. Proces zakładania firmy jest stosunkowo szybki, biurokracja jest dość niewielka i nie trzeba wpłacać kapitału minimalnego. Dodatkowo powinno się zarejestrować działalność w urzędzie ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt). Również spółki GbR i PartG można szybko utworzyć za pomocą prostej umowy spółki. Z reguły do założenia spółki nie jest nawet potrzebny prawnik.
Ponadto przedstawiciele wolnych zawodów nie są zobowiązani do rejestracji w Gewerbeamt. Do wolnych zawodów zaliczają się tzw. zawody katalogowe, czyli prawnicy, doradcy podatkowi, działalności edukacyjne, artystyczne i konsultingowe. Przedstawiciele tych zawodów składają jedynie wniosek o nadanie numeru podatkowego. Lecz uwaga: po złożeniu kwestionariusza służącego do rejestracji podatkowej, urząd skarbowy dokonuje klasyfikacji, czy dana działalność może być uznana za wolny zawód, czy też nie. Postawą tej klasyfikacji jest m.in. opis nowej działalności. Ważnym czynnikiem tej oceny jest kwestia wprowadzenia kapitału do działalności.
W przypadku spółki PartG dokonuje się również wpisu w rejestrze partnerskim we właściwym miejscowo sądzie rejonowym. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych, które odpowiadają tylko majątkiem spółki, właściciele firm jednoosobowych, spółki GbR, PartG i osoby wykonujące wolny zawód odpowiadają zawsze swoim prywatnym majątkiem. W przypadku działalności jednoosobowej wysokość ryzyka może być w miarę transparentna i łatwa do skontrolowania, ale im większe przedsiębiorstwo handlowe, spółka GbR lub PartG, im wyższe obroty i zyski, tym wyższa jest oczywiście odpowiedzialność.
Aby ograniczyć tę odpowiedzialność, firmy jednoosobowe oraz spółki GbR i PartG powinny w takim przypadku zmienić swoją formę prawną. Najpóźniej w chwili, gdy przedsiębiorca stał się kupcem z mocy prawa (Istkaufmann) ze względu na obroty i zyski, których kwota obliguje podatnika do sporządzenia sprawozdania finansowego, powinno się rozważyć zmianę formy prawnej w celu ograniczenia swojej odpowiedzialności.
Jakie są konsekwencje ponoszenia odpowiedzialności dla osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą?
Jeśli właściciel jednoosobowy firmy nie jest w stanie płacić swoich rachunków, prędzej czy później stanie się niewypłacalny. W pewnym momencie na jego biurku zaczną się piętrzyć ponaglenia i wezwania do zapłaty, ponieważ wierzyciele będą się przecież domagać swoich pieniędzy. Zwłaszcza kasy chorych nie chcą czekać na wpłatę składek i bardzo szybko wszczynają egzekucję, jeżeli na uprzednio wysłany monit nie ma odpowiedzi w postaci przelewu bankowego. Jednak od upomnień i nakazów zajęcia można odetchnąć tylko na krótki czas.
Najpóźniej podczas postępowania sądowego podatnik musi ujawnić swój cały prywatny majątek. Z reguły aktywa pieniężne zostają zajęte natychmiast. Jeśli przedsiębiorca posiada samochód, dom lub inne powiązane aktywa, musi je sprzedać, a z uzyskanych środków spłacić wierzycieli. Jeśli nie ma żadnych aktywów, którymi mógłby uregulować swoje zobowiązania, musi złożyć wniosek o upadłość konsumencką. Po złożeniu wniosku o upadłość przedsiębiorca zostaje objęty postępowaniem upadłościowym przez co najmniej trzy lata.
Działalność gospodarcza może być kontynuowana, jeśli są perspektywy na zamówienia i obroty. Jednak wszelkie zyski muszą być przeznaczone na spłatę wierzycieli. Na niezbędne koszty utrzymania pozostaną tylko prywatne wypłaty w wysokości kwoty wolnej od zajęcia. W 2020 r. kwota ta wynosiła dla osób bez zobowiązań alimentacyjnych 1.178,59 euro miesięcznie. Jeśli podatnik osiąga większy zysk, kwoty wyższe od minimum socjalnego zostaną podzielone między dłużnikiem a wierzycielami zgodnie z tabelą kwot podlegających zajęciu (Pfändungstabelle).
Jeśli w ciągu trzech lat uda się uregulować co najmniej 35% długów, postępowanie upadłościowe może zostać zakończone. Przedsiębiorca zostanie wtedy zwolniony z pozostałego zadłużenia. W przypadku spłacenia zadłużenia w kwocie mniejszej niż 35%, postępowanie upadłościowe będzie kontynuowane przez co najmniej dwa lata. Postępowanie kończy się po pięciu latach, jeżeli przedsiębiorca będzie w stanie zapłacić przynajmniej koszty sądowe.
W jaki sposób przedsiębiorca jednoosobowy może ograniczyć swoją odpowiedzialność?
Jednoosobowa działalność gospodarcza może ograniczyć swoją odpowiedzialność, przekształcając się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung, GmbH). W ten sposób prywatny majątek przedsiębiorcy jest bezpieczny. W dniu założenia spółki z o.o. trzeba wpłacić co najmniej 25.000 euro. Połowę tej kwoty należy wpłacić na konto służbowe, pozostałą część mona wnieść do spółki jako wkład rzeczowy.
Nawiasem mówiąc, spółkę z o.o. można założyć również jako jednoosobową działalność gospodarczą. Kto nie posiada niezbędnego kapitału, powinien najpierw wybrać spółkę przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością (Unternehmergesellschaft UG haftungsbeschränkt). Jako młodsza siostra spółki z o.o. ta forma prawna ma tę zaletę, że wystarczy wpłacić tylko 1.- euro tytułem kapitału spółki, a brakująca kwota kapitału może być wpłacana z zysków spółki. Jako spółka z o.o. lub UG, przedsiębiorca jednoosobowy otrzymuje uprawnienia do zarządzania nią jako udziałowiec, natomiast jako przedsiębiorca może również przekazać prokurę swoim pracownikom.
Hinweis auf Beratung: Dieser Artikel gibt nur Anregungen sowie kurze Hinweise und erhebt damit keinen Anspruch auf Vollständigkeit. Die Informationen können eine persönliche Beratung durch das zuständige Amt, einen Steuerberater oder einen Lohnsteuerhilfeverein nicht ersetzen.
Uwaga dotycząca doradztwa: Niniejszy artykuł zawiera jedynie sugestie i krótkie wskazówki, nie może być zatem uznany za wyczerpujący. Znajdujące się w nim informacje nie mogą zastąpić osobistej konsultacji z właściwym urzędem, doradcą podatkowym lub stowarzyszeniem zajmującym się udzielaniem pomocy przy obliczaniu podatku dochodowego.
