Czy można odliczyć od podatku składki z tytułu ubezpieczenia dziecka?

W pewnych okolicznościach rodzice mogą odliczyć od podatku składki, które opłacają z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego i pielęgnacyjnego swojego dziecka, jako wydatki specjalne (Sonderausgaben).

Z reguły wygląda to tak: będąc pracownikiem jest się członkiem ustawowej kasy chorych (Krankenkasse), takiej jak AOK, Techniker czy Barmer. Jeśli pracownikowi urodzi się dziecko, również ono zostaje objęte ubezpieczeniem przez kasę chorych. Stanowi to tzw. ubezpieczenie rodzinne (Familienversicherung). W przypadku gdy oboje rodzice są ubezpieczeni prywatnie, dziecko także zostaje objęte prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Niezależnie od tego, czy w grę wchodzi ubezpieczenie ustawowe, czy prywatne, w deklaracji podatkowej można wpisać miesięczne składki ubezpieczenia zdrowotnego i ubezpieczenia pielęgnacyjnego jako wydatki specjalne – łącznie ze składkami na dziecko. Warunkiem wstępnym jest posiadanie prawa do zasiłku na dzieci (Kindergeld) lub do kwoty wolnej od podatku ze względu na posiadanie dzieci (Kinderfreibetrag), obowiązek alimentacyjny i rzeczywiste opłacanie składek.

Różne zasady w zależności od sytuacji

Jak to jednak często bywa w prawie podatkowym, odliczenie składki ubezpieczeniowej na dziecko nie jest rzeczą łatwą. Zależy to od tego, kto jest tzw. ubezpieczającym (Versicherungsnehmer) – jedno z rodziców czy dziecko. Oto jak można odliczyć od podatku składkę z tytułu ubezpieczenia dziecka:

a) ubezpieczającym jest jedno z rodziców

Załóżmy sytuację, w której osoba posiadająca dziecko otrzymuje zasiłek na dzieci (Kindergeld), jest zobowiązana do alimentacji i opłaca za swoje dziecko składki na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne. Tym samym to ona jest ubezpieczającym. Osoba ta może odliczyć składki z tytułu ubezpieczenia dziecka jako wydatki specjalne (Sonderausgaben). Informację o składkach należy wprowadzić do załącznika Kind (Dziecko) w rubryce „Kranken- und Pflegeversicherung“ („Ubezpieczenia zdrowotne i pielęgnacyjne”).

b) ubezpieczającym jest dziecko

Jeśli samo dziecko jest ubezpieczającym, z podatkowego punktu widzenia istotne są konkretne okoliczności. Są dwie opcje:

• Dziecko jest ubezpieczającym, ale jedno z rodziców zwraca swojemu potomstwu koszty składek na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne. W takim przypadku można odliczyć koszty w ramach wydatków specjalnych (Sonderausgaben). Ważne jest, aby ta osoba była zobowiązana do alimentacji i aby faktycznie pokrywała koszty ubezpieczenia.
• Jeśli dziecko jest ubezpieczającym, a rodzice ponoszą jedynie koszty wyżywienia i mieszkania, ale nie płacą składek na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne, wówczas nie można wpisać tych kosztów do zeznania podatkowego. Decyzję w tej sprawie podjął w marcu 2018 roku Federalny Trybunał Finansowy (Bundesfinanzhof, BFH), najwyższa instancja niemieckiego sądownictwa finansowego, powołanego do orzekania w sprawach podatków i ceł.

Organy podatkowe przyjmują obecnie bardziej łagodne stanowisko w tej kwestii: w dniu 3 kwietnia 2019 roku Federalne Ministerstwo Finansów (Bundesfinanzministerium, BMF) opublikowało pismo, w którym wyjaśniło, że nie ma znaczenia, czy wkład ma formę świadczeń alimentacyjnych w gotówce, czy w naturze. Nasza rada: nawet jeśli rodzice ponieśli jedynie koszty wyżywienia i mieszkania, warto wpisać w deklaracji podatkowej składki na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne.

Czy przysługuje ulga podatkowa, gdy nie ma się już prawa do zasiłku na dzieci (Kindergeld)?

Nawet jeśli nie ma się już prawa do zasiłku na dzieci (Kindergeld), nadal można skorzystać z ulgi podatkowej – o ile jest się ubezpieczającym. Można wówczas wprowadzić w deklaracji podatkowej informację o zapłaconych składkach na ubezpieczenie jako specjalne wydatki (Sonderausgaben) w załączniku Vorsorgeaufwand (Koszty ubezpieczenia).

Załóżmy teraz, że rodzicom nie przysługuje prawo do zasiłku Kindergeld, a ich dziecko samo jest ubezpieczającym. W takim przypadku można odliczyć opłacone przez rodziców składki z tytułu ubezpieczenia dziecka jako obciążenie nadzwyczajne (außergewöhnliche Belastung) w załączniku Unterhalt (Alimenty).

A co w przypadku, gdy ktoś spędził wakacje za granicą i wykupił ubezpieczenie zdrowotne za granicą dla swojego dziecka? Jeśli jedno z rodziców jest ubezpieczającym, może również odliczyć od podatku wpisując te koszty w pozycji „von mir / uns getragene Beiträge zur Kranken- und Pflegeversicherung des Kindes <ohne Basisabsicherung, z.B. für Wahlleistungen, Zusatzversicherung>)” („Składki zapłacone przeze mnie / przez nas z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego i pielęgnacyjnego dziecka <bez podstawowego ubezpieczenia, np. świadczenia fakultatywne, ubezpieczenie dodatkowe>)”. Nie jest to jednak możliwe, jeśli ubezpieczającym jest dziecko. W takiej sytuacji bowiem tylko dziecko może odliczyć tę pozycję od podatku.

Hinweis auf Beratung: Dieser Artikel gibt nur Anregungen sowie kurze Hinweise und erhebt damit keinen Anspruch auf Vollständigkeit. Die Informationen können eine persönliche Beratung durch das zuständige Amt, einen Steuerberater oder einen Lohnsteuerhilfeverein nicht ersetzen.
Uwaga dotycząca doradztwa: Niniejszy artykuł zawiera jedynie sugestie i krótkie wskazówki, nie może być zatem uznany za wyczerpujący. Znajdujące się w nim informacje nie mogą zastąpić osobistej konsultacji z właściwym urzędem, doradcą podatkowym lub stowarzyszeniem zajmującym się udzielaniem pomocy przy obliczaniu podatku dochodowego.