Nebengewerbe (działalność uboczna) czy Hauptgewerbe (działalność podstawowa)?

Chcąc prowadzić własny biznes trzeba zdecydować, czy chce się założyć i docelowo prowadzić firmę w ramach działalności ubocznej (Nebengewerbe), czy podstawowej (Hauptgewerbe). Ta decyzja może mieć daleko idące konsekwencje dla prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek. Oto najczęściej zadawane pytania dotyczące działalności ubocznej, czyli Nebengewerbe!

Co właściwie kryje się pod pojęciem Nebengewerbe?

Nebengewerbe oznacza zarejestrowaną działalność gospodarczą, która nie stanowi podstawowej aktywności zawodowej lub nie jest wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Ustawodawca, a w szczególności instytucje zabezpieczenia społecznego (ustawowe kasy chorych), przyjmują limit 20 godzin pracy tygodniowo (do 2011 roku było to 15 godzin) jako granicę między działalnością uboczną a podstawową. Termin Nebengewerbe nie zawiera żadnych informacji na temat formy prawnej firmy. W zasadzie każdy rodzaj działalności może być prowadzony jako działalność uboczna, przy czym nie dokonuje się odmiennej rejestracji w urzędzie ds. działalności gospodarczej, tzn. rejestracja działalności ubocznej wygląda dokładnie tak samo jak rejestracja działalności podstawowej. Pojęcia, które w przybliżeniu odpowiadają terminom Haupt- i Nebengewerbe, to Vollerwerbsgründung i Teilselbständigkeit. 

Uwaga: Należy rozróżniać pojęcia Kleinstunternehmen (mikroprzedsiębiorstwo), Kleinunternehmen (małe przedsiębiorstwo), Einzelunternehmen (przedsiębiorstwo jednoosobowe) i Nebengewerbe (działalność uboczna)!

Która forma jest zwykle wybierana przez osoby zakładające działalność gospodarczą?

Jasne, że można założyć działalność podstawową (Hauptgewerbe) będąc osobą bezrobotną, ale jeśli bezrobotny chce wystartować z działalnością uboczną (Nebengewerbe), powinien mieć świadomość pewnych konsekwencji:

Wady:

• Nie otrzymuje się dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, jeśli jest to działalność uboczna
• Wymagane jest ustalenie zysku, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku prowadzenia działalności podstawowej
• Nie ma zasadniczych ułatwień w zakresie procedur biurokratycznych przy zakładaniu działalności ubocznej

Zalety:

• Można najpierw na spokojnie spróbować swoich sił
• Można zaoszczędzić dzięki bezpłatnemu ubezpieczeniu rodzinnemu

Czy trzeba zarejestrować działalność uboczną (Nebengewerbe)? Jeśli tak, to w jaki sposób i gdzie?

Tak, generalnie trzeba zarejestrować działalność uboczną. Nawet jeśli słowo „Nebengewerbe” sugeruje, że jest to drobna, dodatkowa działalność.

Jakich limitów dochodów należy przestrzegać przy prowadzeniu działalności ubocznej?

Co do zasady, dla celów podatkowych należy wykazać wszystkie dochody z działalności ubocznej, bez względu na ich wysokość. Nie istnieje zatem limit zarobków w sensie braku konieczności płacenia podatku od tych dochodów. Jeśli otrzymuje się zasiłek dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I, można w ramach prowadzonej działalności ubocznej zarobić do 165 euro miesięcznie bez potrąceń. Cały dochód powyżej tej kwoty zostanie zaliczony na poczet wypłacanego zasiłku ALG I.

Jeśli otrzymuje się stypendium socjalne dla studentów (BAföG), wówczas limit zarobków z tytułu prowadzonej działalności ubocznej wynosi około 400 euro miesięcznie.

Oto pozostałe „limity zarobków”: dochód z działalności ubocznej nie może przekraczać dochodu uzyskiwanego z wykonywanej działalności podstawowej. Ponadto, na wykonywanie pracy dodatkowej można przeznaczyć maksymalnie 15 (w przypadku osób pobierających zasiłek ALG I) do 20 godzin (w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego) tygodniowo. W przeciwnym razie działalność ta nie mogłaby być dłużej klasyfikowana jako działalność uboczna.

Pewne ograniczenia obowiązują również w odniesieniu do kasy emerytalno-rentowej.

Czy na potrzeby prowadzenia działalności dodatkowej potrzebne jest odrębne ubezpieczenie zdrowotne?

Z reguły nie trzeba posiadać dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego w przypadku wykonywania działalności ubocznej, ponieważ jest się ubezpieczonym w ramach prowadzenia głównej działalności. Tak jest w przypadku pracowników i osób pobierających świadczenia socjalne. Jednak warunkiem jest, aby nie poświęcać na działalność uboczną więcej niż 20 godzin tygodniowo i aby uzyskiwany z niej dochód nie przekraczał określonych limitów. Jest jeszcze więcej rzeczy do rozważenia, które omówimy bardziej szczegółowo w następnych wpisach.

Do jakiej wysokości dochód uzyskany z działalności ubocznej jest wolny od podatku?

Zasadniczo nie istnieje coś takiego jak nieopodatkowana działalność dodatkowa. Dochody z działalności ubocznej należy zgłosić do opodatkowania. To, czy spowoduje to konieczność zapłaty podatku, to już inna sprawa. Tak czy inaczej, trzeba wykazać ten dochód w zeznaniu podatkowym. Nie ma kwoty wolnej od podatku z tytułu prowadzenia działalności ubocznej. Ewentualne zwolnienie podatkowe mogłoby wynikać z przyznawanej w określonych okolicznościach ryczałtowej kwoty wolnej w przypadku uzyskiwania dochodów innych niż dochody ze stosunku pracy (Härteausgleich). Więcej informacji na ten temat znajduje się tutaj (§46 ust. 3 niem.  ustawy o podatku dochodowym [Einkommensteuergesetz, EStG]).

Czy trzeba informować pracodawcę o działalności ubocznej?

Tak, jeśli jest się pracownikiem, należy poinformować pracodawcę o prowadzonej przez siebie działalności dodatkowej (zazwyczaj jest to uregulowane w umowie o pracę). Teoretycznie pracodawca może również zakazać pracownikowi prowadzenia działalności ubocznej. Ale tylko wówczas, gdy w związku z prowadzeniem działalności dodatkowej nie jest on już w stanie należycie wykonywać swojej pracy u tego pracodawcy lub pracuje dla konkurencji. Szczegóły na ten temat znajdują się również w innych artykułach.

Jakie koszty trzeba ponieść w związku z prowadzeniem działalności ubocznej?

W większości przypadków ponosi się jedynie koszty zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej (od 15€ do 65€). Są one zatem bardzo ograniczone. Nie ponosi się żadnych innych kosztów związanych z rozpoczęciem działalności ubocznej. Osobną kwestią są oczywiście koszty, które trzeba ponieść np. na niezbędne zakupy. Również w przypadku rejestrowania specyficznej działalności gospodarczej, na którą potrzebne są urzędowe zezwolenia, mogą pojawić się dodatkowe wydatki. Ale w większości przypadków takie koszty rzadko występują przy prowadzeniu działalności ubocznej.

Jakie powody przemawiają za rozpoczęciem działalności ubocznej?

Wielu początkujących przedsiębiorców świadomie rozpoczyna od prowadzenia działalności ubocznej, ale bardzo często nie wiedzą do końca, dlaczego właściwie tak robią. Oto kilka powodów, dla których czasem lepiej jest rozpocząć od działalności dodatkowej:

• Główna praca nadal przynosi duże i pewne dochody.
• Pracodawca nie planuje zwolnień w najbliższym czasie.
• Pracodawca umożliwia pracownikowi prowadzenie ubocznej działalności gospodarczej, dzięki czemu dochód uzyskiwany z pracy podstawowej może być przeznaczony na sfinansowanie ewentualnych wydatków związanych z rozpoczęciem własnego biznesu.
• Szef toleruje pracę dodatkową i jednocześnie składa zamówienia jako nowy klient firmy, która w przyszłości będzie stanowić działalność podstawową jego obecnego pracownika.
• Dochód uzyskiwany u pracodawcy jest wyższy i wypłacany znacznie dłużej niż ewentualne dotacje na start firmy, która ma stanowić działalność podstawową.
• Osoba zamierzająca założyć własną firmę chce najpierw sprawdzić, czy jest typem przedsiębiorcy.
• Pomysł na biznes musi jeszcze dojrzeć albo wymagane procedury związane z rejestracją, zezwoleniami lub patentami są długotrwałe.
• Potrzeba jeszcze dużo czasu na badania i rozwój, które jednak powinny być przynajmniej częściowo finansowane z dochodów uzyskiwanych z działalności dodatkowej.
• Koncepcja biznesu powinna być ugruntowana przez założenie firmy i prowadzenie jej jako działalności dodatkowej, tak aby zniechęcić ewentualną konkurencję do wejścia na rynek.

Jeśli znasz jakieś inne przesłanki lub masz swoje osobiste powody skłaniające Cię do założenia firmy, która początkowo stanowić będzie jedynie działalność uboczną, proszę napisz mi o tym.

Hinweis auf Beratung: Dieser Artikel gibt nur Anregungen sowie kurze Hinweise und erhebt damit keinen Anspruch auf Vollständigkeit. Die Informationen können eine persönliche Beratung durch das zuständige Amt, einen Steuerberater oder einen Lohnsteuerhilfeverein nicht ersetzen.
Uwaga dotycząca doradztwa: Niniejszy artykuł zawiera jedynie sugestie i krótkie wskazówki, nie może być zatem uznany za wyczerpujący. Znajdujące się w nim informacje nie mogą zastąpić osobistej konsultacji z właściwym urzędem, doradcą podatkowym lub stowarzyszeniem zajmującym się udzielaniem pomocy przy obliczaniu podatku dochodowego.