Gewerbe to niemieckie określenie na działalność gospodarczą prowadzoną na własny rachunek. Jest to forma samozatrudnienia, dostępna zarówno dla obywateli Niemiec, jak i obcokrajowców spełniających określone warunki. Prowadzenie Gewerbe oznacza obowiązek przestrzegania niemieckiego prawa podatkowego i ubezpieczeniowego, a także spełniania wymogów administracyjnych.
Komu przysługuje Gewerbe?
Działalność gospodarczą w formie Gewerbe mogą prowadzić osoby, które:
Są obywatelami Unii Europejskiej lub posiadają odpowiednie zezwolenie na pracę w Niemczech.
Planują prowadzić działalność w sposób samodzielny i na własne ryzyko.
Spełniają wymogi formalne dla wybranej branży (niektóre zawody wymagają koncesji lub rejestracji w izbach rzemieślniczych).
Niektóre zawody, takie jak lekarze, prawnicy czy doradcy podatkowi, nie podlegają Gewerbe i działają na zasadzie wolnych zawodów (Freiberufler). Dla nich obowiązują inne przepisy podatkowe.
Rejestracja Gewerbe odbywa się w lokalnym urzędzie ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt). Wymagane dokumenty to:
Dowód tożsamości (paszport lub dowód osobisty).
Wypełniony wniosek o rejestrację działalności (Gewerbeanmeldung).
W przypadku zawodów regulowanych – odpowiednie pozwolenia lub certyfikaty.
Koszt rejestracji wynosi od 20 do 60 euro w zależności od miasta. Po dokonaniu rejestracji urząd wysyła zgłoszenie do Finanzamt (urząd skarbowy), który nadaje numer podatkowy.
Podstawowe pojęcia związane z Gewerbe
Gewerbeschein – dokument potwierdzający rejestrację działalności gospodarczej.
Gewerbesteuer – podatek od działalności gospodarczej, obowiązujący przy dochodach powyżej 24 500 euro rocznie.
Kleinunternehmerregelung – specjalne zasady dla małych firm, zwalniające z obowiązku płacenia VAT (do obrotu 22 000 euro rocznie).
Freiberufler – osoby prowadzące wolne zawody, które nie podlegają Gewerbe.
Prowadzenie działalności gospodarczej w Niemczech wiąże się z różnymi kosztami. Oprócz jednorazowej opłaty rejestracyjnej (20-60 euro), przedsiębiorca musi liczyć się z wydatkami na:
Podatek dochodowy (Einkommensteuer) – zależy od dochodu, a kwota wolna od podatku wynosi 11 604 euro rocznie (stan na 2024 rok).
Podatek od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer) – obowiązuje dla firm przekraczających 24 500 euro rocznego dochodu, a jego wysokość zależy od gminy.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne (GKV lub PKV) – wynoszą od około 200 euro miesięcznie i są obowiązkowe dla wszystkich przedsiębiorców.
Usługi księgowe – w zależności od zakresu, mogą kosztować od 50 do nawet 300 euro miesięcznie.
Inne opłaty – np. składki na Izbę Rzemieślniczą (Handwerkskammer) dla rzemieślników.
Obowiązki podatkowe przedsiębiorcy
Każdy, kto prowadzi Gewerbe, musi przestrzegać niemieckich przepisów podatkowych. Oznacza to obowiązek składania rocznych zeznań podatkowych oraz, w zależności od wysokości dochodu, odprowadzania podatku VAT (Umsatzsteuer). Stawka VAT wynosi 19%, ale dla niektórych towarów i usług jest obniżona do 7%.
W przypadku małych firm istnieje możliwość skorzystania z Kleinunternehmerregelung, czyli zwolnienia z VAT przy obrotach do 22 000 euro rocznie.
Ubezpieczenie dla przedsiębiorców
Samozatrudnieni w Niemczech nie są automatycznie objęci ubezpieczeniem społecznym, dlatego muszą samodzielnie zadbać o ochronę zdrowotną i emerytalną. Mogą wybrać między:
Ubezpieczeniem ustawowym (GKV) – składki zależą od dochodu i wynoszą około 15% miesięcznych zarobków.
Ubezpieczeniem prywatnym (PKV) – składki ustalane są indywidualnie i mogą być korzystniejsze dla osób młodszych i zdrowych.
Dodatkowo warto rozważyć ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej dla firm (Betriebshaftpflichtversicherung) oraz ubezpieczenie rentowe (Rentenversicherung), które jest obowiązkowe dla niektórych zawodów.
Przykład
Katarzyna otworzyła Gewerbe w Hamburgu jako grafik freelancer. Dzięki zasadzie Kleinunternehmerregelung nie musi płacić VAT. Jej miesięczne koszty to 250 euro za ubezpieczenie zdrowotne, 100 euro na księgowego oraz drobne opłaty za sprzęt i oprogramowanie. Mimo to jej dochody pozwalają na stabilne utrzymanie się i dalszy rozwój firmy.
Prowadzenie Gewerbe to duża odpowiedzialność, ale przy dobrej organizacji może być bardzo opłacalne i satysfakcjonujące.